Anthony Burgess
Türkiye İş Bankası
Kültür Yayınları
Bilim Kurgu
171
İngiliz yazar Anthony Burgess tarafından kaleme alınan bu roman, yazarın en bilinen eseri olmakla birlikte yirminci yüzyılın kült eserlerindendir. Stanley Kubrick tarafından filmleştirilen eser, bu sayede tanınırlığını daha da arttırmıştır. Kitaptan uyarlanan eserlerde bazen kitap bazen de film ön plana çıkmaktadır ancak Kubrick’in katkılarıyla ve kullandığı nüanslarla filmi izlediğinizde uyarlandığı kitaba olan merakınız artacaktır.
Anthony Burgess kendisine tedavi edilemez beyin tümörü tanısı konulmasıyla yazmaya başlamıştır. Ömrünün son zamanlarında olduğu düşüncesiyle hızlı bir şekilde edebiyat dünyasına atılır ve üretmeye de aynı hızla devam eder. Tanının yanlış olduğu anlaşılana kadar geçen bir yıl içerisinde de tanınan bir yazar olmayı başarmıştır.
Yazarın açıklamasından öğrendiğimiz şekilde Otomatik Portakal ismi İngiliz argosunda kullanılan bir deyişten alınmıştır. Olabilecek en yüksek derecede gariplikleri barındıran kişi anlamanı gelmektedir. Yazar bu deyişi yıllarca bir kitap başlığında kullanmayı düşünmüş ve daha sonrasında bunu hayata geçirmiştir.
Ana karakterimiz Alex yaşadıklarını bizlere aktarmaktadır. Çoğu romanda gördüğümüz anlatımın aksine hikayeyi baştan sona kendi kullandığı argo dille anlatmaktadır. Bu sebeple kendisinden bahsederken de dostunuz Alex demeyi tercih eder ve bizi de kendi hikayesinin içine elimizden tutup sürükler. Üç arkadaşıyla birlikte bir çete kurmuştur ve en büyük eğlenceleri şiddettir. Günlerini süt barında takılıp sonrasında hırsızlık yaparak, birilerini döverek veya bir yerleri kırıp dökerek geçirmektedirler. Alex bu karakterinin yanında klasik müzik sevdalısıdır ve bundan da sıkça bahseder. Kitap boyunca var olan düzene aykırı davranışlar sergileyen bu karakterin düzene uydurulmaya çabalanmasını okuyoruz. Kötü ve iyiyi, doğru ve yanlışı sorgulatan bu kitapta insanların oluşturulan çeşitli sistematik baskı ve yöntemlerle otomatik birer makineye çevrilmesine sert bir eleştiri yapılmaktadır. Otomatik portakal adıyla anlatılmak istenen bu iki bağımsız anlam da aslında kitabı bizlere çok iyi tanıtmaktadır.
Karakterin psikolojik çalkantılarını, olduğu ve dönüştürüldüğü kişiyi, bu uğurda izlenen yolu ne kadar uç durumlarla karşı karşıya kalarak okusak da eleştirilen konuları daha iyi anlatabilmek adına bu yol izlenmiştir. Kitabı okurken biz de ikilemde bırakılıp Alex’i hem sevip hem de ondan hiç hoşlanmıyoruz. Kara mizah kullanılarak işlenen bu hikayede var olması gerektiği dayatılan düzen, bu düzene uyulduğunda diğer kişiler tarafından uygulanan davranışlar gösterilerek okuyucu düşünmeye sevk edilmiştir.
Gezegenimizde yaşayan en gelişmiş canlı olarak bilinen insan, birlikte yaşayabilmek adına yaratıldığı andan itibaren gerek yazılı gerek manevi belirli kurallar koymaktadır. Dünya düzeni olarak adlandırılan bu yaşam biçiminde her insanın aynı kurallar çerçevesinde yaşaması beklenir. Peki bu çerçevenin dışına çıkıldığındaki davranışlar nasıl yargılanmalıdır? Kötülüğün veya şiddetin çözümü nedir? İnsanın içgüdüsel davranışlarının peşinden sürüklenmesi mi otomatik işleyen bir makine haline getirilmesi mi daha kötüdür? İşte bunlar gibi soruları bize sorgulatan bu kitabı okumanızı şiddetle tavsiye ediyorum.
Asıl adı John Burgess Wilson olan yazar veya bilinen adıyla Anthony Burgess, 25 Şubat 1917 tarihinde dünyaya geldi. İngiliz yazar üniversite eğitimini Manchester Üniversitesi’nde İngiliz Edebiyatı ve Sesbilimi bölümünde gördü.
ve veya çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dol çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü
veçünkü
çünkü çün çünkü kü
Bu nedenle Başka bir deyişle Ancak Mesela Ek olarak
Başka bir deyişle Ancak Mesela Ek olarak
Ancak Mesela Ek olar
Bu nedenle
ve veya çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dol çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
Başka bir deyişle Ancak Mesela Ek olarak
neden çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü ve ya ve lakin böylece bundan dolayı
çünkü
veçünkü
çünkü çün çünkü kü
Başka bir deyişle Ancak Mesela Ek olarak
Ancak Mesela Ek ola
ak