Ali Bey

Âlî Bey, 19. yüzyılın sonlarına doğru Tanzimat dönemi Türk tiyatrosunda önemli bir rol oynamış bir yazardır. Babası Yusuf Cemil Efendi’nin Kapı Kethüdalığı görevinde bulunan Âlî Bey, özel hocalardan aldığı eğitimle yetişmiştir. Fransızca da öğrenmiştir.

Trabzon’da valilik yapmıştır (1890-1893). Daha sonra Düyûn-ı Umûmiye İdaresi’nde çalışmaya başlamış ve bu idarenin direktörü olmuştur (1894). Bu görevde ölümüne kadar kalmış ve “Direktör” lakabıyla anılmıştır. 3 Şubat 1899’da İstanbul’da vefat etmiş ve Anadoluhisarı’ndaki Göksu Mezarlığı’na defnedilmiştir.

Âlî Bey, özellikle mizah alanında yetenekliydi ve Tanzimat sonrası dönemin ilk mizah mecmuası olan Diyojen (1870)’de yazıları yayımlanmıştır. Bu yazılar, dönemin Türk mizah edebiyatının güzel örnekleri olarak kabul edilir.

Ayrıca, Gedikpaşa’da kurulan Tiyatro-yı Osmânî’nin müzaheret komitesinde yer almıştır. Bu komite, Türk tiyatrosunun gelişmesine katkıda bulunmuştur. O dönemde tiyatro sahnelerine çıkan oyuncuların çoğunluğu gayrimüslim azınlıklardan geldiği için, telâffuz bozukluklarını düzeltmek amacıyla fonetik ve diksiyon dersleri vermiştir.

Âlî Bey, hem tiyatro hem de mizah alanında yaptığı çalışmalarla Tanzimat sonrası dönemin önemli yazarlarından biri olarak kabul edilir.